De prijs is in 1871 door Koning Willem III ingesteld als Koninklijke Subsidie voor Vrije Schilderkunst. Na Koning Willem III hebben Koningin Emma, Koningin Wilhelmina, Koningin Juliana, Koningin Beatrix en Koning Willem-Alexander deze aanmoedigingsprijs ontwikkeld tot een traditie van koninklijke aandacht voor de schilderkunst.
Koninklijke Prijs voor Vrije Schilderkunst 2019
De Koninklijke Prijs is bedoeld om jonge, talentvolle in Nederland werkzame schilders aan te moedigen in hun werk als kunstenaar.
De inschrijving voor de Koninklijke Prijs voor Vrije Schilderkunst 2019 was geopend tot 15 mei 2019. De inschrijving is op dit moment gesloten.
Inmiddels heeft de tweede jureringsronde van de Koninklijke Prijs voor Vrije Schilderkunst 2019 plaatsgevonden. De genomineerden zijn bekend. De volgende kunstenaars zijn genomineerd voor de Koninklijke Prijs voor Vrije Schilderkunst 2019:
Simone Albers, Leo Arnold, Cian-Yu Bai, Anders Dickson, Ricardo van Eyk, Meg Forsyth, Vera Gulikers, Kateřina Konarovská, Sophie Lee, Machteld Rullens, Erik-Jan van der Schuur, Hedy Tjin, Tom van Veen, Luis Xertu, Dan Zhu
De jury van de Koninklijke Prijs bestaat dit jaar uit: Brian Elstak, Gijs Frieling,Nanda Janssen, Maaike Schoorel, Marc Mulders, Heske Ten Cate, Paula van den Bosch (voorzitter)
De Koninklijke Prijs voor Vrije Schilderkunst wordt jaarlijks in het najaar uitgereikt in het Koninklijk Paleis Amsterdam. De Koning opent gelijktijdig de tentoonstelling van de winnende werken en een selectie uit de overige schilderijen.
De winnaars van 2018 waren Raquel van Haver, Sam Hersbach en Neo Matloga.